Column: Een dragend verhaal
Welke rol kunnen hoger onderwijsinstellingen spelen in het vormen van een duurzame samenleving? Die vraag stond centraal op een inspiratiedag over universiteiten en duurzaamheid die ik onlangs bijwoonde. Er waren mensen die zich bezighielden met waterbeheer, woningbouw, en technische innovaties. Het is gemakkelijk te zien hoe zij kunnen bijdragen aan verduurzaming. Maar welke rol spelen theologen en andere onderzoekers uit de geesteswetenschappen? Dat werd mij duidelijk toen ik de volgende uitspraak hoorde:
‘Symptoms rest on top of systems. Systems rest on top of stories’
Aan het woord was Kees Klomp, auteurs en spreker over de Betekeniseconomie en werkzaam als econoom aan de Hogeschool Windesheim. Hij citeerde de filosoof Charles Eisenstein. Klomp lichtte toe: “Om een systeemverandering te bewerkstelligen, heeft het geen zin om symptomen te bestrijden. Evenmin heeft het zin om tegen het systeem te protesteren. Systemen veranderen alleen als we het verhaal dat daaronder ligt veranderen, het verhaal dat het systeem veroorzaakt.” Volgens Klomp houden politici zich veel bezig met symptoombestrijding; activisten vaak met systeemverandering; maar het zijn de dragende verhalen die werkelijk impact maken en waar een sleutel tot verandering ligt.
Als theoloog voel ik mij aangesproken. Theologie houdt zich immers in de kern bezig met ‘dragende verhalen’ over God, mens en schepping. Veel theologen weten zich geroepen om die verhalen steeds weer opnieuw te verbinden aan de levens van mensen binnen en buiten de kerk.
Afgelopen september sprak David Onnekink zijn oratie uit aan de Theologische Universiteit Utrecht. Ook hij onderstreept het belang van verhalen voor het doordenken van de relatie tussen christelijk geloof en ecologie. “Verhalen hebben de kracht de sociale en zelfs fysieke werkelijkheid waarin we leven te herscheppen,” sprak hij in zijn oratie. De komende jaren verkent Onnekink het verhaal van het Christoceen als hoopvol herstelverhaal. De oratie is hier terug te lezen; het citaat staat op pagina 11.
Het is mij wel duidelijk: in de reis die we als samenleving te maken hebben op weg naar een duurzamere wereld, kunnen theologen een rol van belang spelen. Naast de stadsbouwers, waterschapsexperts en ecologen. Door het oude verhaal van het evangelie opnieuw te vertellen, en samen met anderen de waarde ervan te herontdekken, juist in een tijd van klimaatonzekerheid.
