‘Waar je theologie kunt vinden in de praktijk, dat vind ik een spannende vraag’

Willemijn Koivunen is PhD-onderzoeker op het gebied van Praktische Theologie aan de PThU en aan de TUU. In haar promotietraject doet ze onderzoek naar de relevantie van ervaringen van belonging van mensen met een verstandelijke beperking in de kerk. We zijn benieuwd naar haar onderzoek en hoe het is om aan twee universiteiten verbonden te zijn.

Hoe ben je op deze plek terechtgekomen?

Ik had nooit gedacht dat ik een PhD zou gaan doen, want ik ben afgestudeerd als predikant en ik wilde graag in een gemeente aan de slag . Maar tijdens het schrijven van mijn scriptie over de ervaringen van gevluchte jongeren,  kreeg ik de smaak van onderzoek doen te pakken. Ik won de Anders Bäckström Prize en daarna kwam de vacature voor dit onderzoek op mijn pad.

Dat sloot zo mooi aan, dat ik mijn kans heb gegrepen. Ik ben praktisch theoloog en doe onderzoek naar praktijken. Mijn onderzoek gaat over de ervaringen van mensen met een verstandelijke beperking. Wat dit onderzoek zo bijzonder maakt, is dat we deze ervaringen als startpunt nemen en we metingen doen door in gesprek te gaan. Waar je theologie kunt vinden in de praktijk, dat vind ik een spannende vraag.

Op welke manier verzamel je die ervaringen?

Er zijn twee geloofsgemeenschappen die meewerken aan dit onderzoek (1 PKN en 1 NGK). Ik doe onderzoek naar de plek van die mensen innemen in deze gemeenschappen. Ik kom daar veel, om een band met mensen op te bouwen, en mee te draaien in de groepen. De volgende stap is dat ik mijn data ga verzamelen met name door interviews en door het observeren van activiteiten. Om richting te geven aan mijn onderzoek gebruik ik het begrip ‘belonging’. In hoeverre voelen mensen met een verstandelijke beperking zich thuis in de kerk en hebben het gevoel erbij te horen. 

Hoe zorg je ervoor dat je je niet door je eigen perspectief laat leiden?

Je moet erkennen dat het lastig is om niet in te vullen voor de ander. Je moet doorvragen om een duidelijk beeld te krijgen. Ik kom ergens binnen zonder verstandelijke beperking, en beleef daardoor alles anders. Ik kan me niet voorstellen hoe het is om bijvoorbeeld afhankelijk te zijn van vervoer of hulp van anderen. Dat alleen al maakt dat je anders in de kerk zit. Dit lijkt een klein voorbeeld, maar daar zit al veel in. Wat heel mooi is aan mijn onderzoek is dat ik een co- onderzoeker heb met een verstandelijke beperking. Mark Koning is verbonden aan de UVH. Wij doen veel dingen samen, hij kijkt mee met de onderzoeksvragen. Als ervaringsdeskundige kan hij inschatten of de vragen aansluiten, en bij de observaties ziet hij andere dingen dan ik.

Hoe verloopt de samenwerking met iemand met een verstandelijke beperking?

Als Mark en ik ergens komen, spreken mensen soms mij aan terwijl we daar met z’n tweeën als collega’s komen. Dat is best pijnlijk. En tegelijk superrelevante data voor mijn onderzoek.

Op deze manier onderzoek doen is in opkomst en het zou interessant zijn om dit vaker te doen, In dit geval helemaal omdat dit een groep is waar vaak over gepraat wordt. Het is niet alleen een symbool, het samenwerken met Mark daagt mij uit en geeft mijn onderzoek meer waarde.

Hoe bevalt het om voor twee universiteiten te werken?

De PThU kende ik al, daar heb ik gestudeerd (in Groningen). De TUU is nieuw voor mij. Ik vind het heel bijzonder dat we hier echt een gemeenschap vormen. Het wekelijkse koffiemoment vind ik heel mooi. Ik vind het een meerwaarde om bij beide universiteiten betrokken te zijn, het is allebei anders en het geeft mij de kans meer mensen te spreken waar ik van kan leren. Bij de PThU zit ik tussen de andere PhD’s, bij de TUU deel ik een werkruimte met allerlei verschillende mensen. Er zijn bij de TUU minder PhD’s op locatie, maar de sfeer is altijd heel goed. En ik kan mezelf ook weer aan die ander scherpen.

Willemijn Koivunen doet in haar promotietraject onderzoek naar de ervaringen van belonging van mensen met een verstandelijke beperking in de kerk. Dit etnografisch onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met mensen met en zonder verstandelijke beperking.

Haar begeleiders zijn: Prof. dr. J.H.F. Schaeffer, Prof. dr. T. Tromp en Prof. dr.  A. Mulder.