Hans Burger: “Ik wil een rijker verhaal bieden over Bijbel lezen”

Dit voorjaar verscheen Jesus Christ, Hermeneutics, and Scripture van Hans Burger. Een boek over Bijbellezen, en over Bijbel lezen als onderdeel van het christelijke leven. Het boek is geschreven voor een academisch publiek. Op 20 september is er een studiedag naar aanleiding van het boek.

Waarom ‘moest’ dit boek er komen?

Ik liep er tegenaan dat steeds meer mensen in de kerk vastlopen bij het interpreteren van de Bijbel. “Vroeger was het allemaal heel helder wat de Bijbel betekende, nu lijkt het wel alsof alles relatief is,” is een gedachte die je vaak hoort. Alsof er twee uitersten zijn bij het Bijbel lezen: alles is absoluut, óf alles is relatief. Dat zie je terug in discussies over onderwerpen zoals schepping versus evolutie, of de positie van vrouwen in de kerk, maar eigenlijk zijn die verschillen niet zozeer het probleem. Ik wil boven dat dilemma uitstijgen door een soteriologische hermeneutiek te schrijven. Dat wil zeggen: een boek over Bijbelinterpretatie die uitgaat van het heil dat God in Christus gebracht heeft. Het vertrekpunt van dit boek is dat God de Bijbel en Bijbel lezen gebruikt in zijn verlossende werk, en in de levensheiliging van mensen.

“Bijbellezen is ingebed in wat God in ons leven doet en hoort bij de navolging van Jezus”

Wat is er bijzonder aan deze benadering?

Het standaard verhaal over Bijbel lezen was ongeveer zo: God heeft zich geopenbaard, de Bijbel is door God geïnspireerd, de Heilige Geest verlicht ons bij het lezen van de Bijbel. Kennis staat daarbij centraal. Bijbel lezen als de manier om God te leren kennen. Natuurlijk leren we God kennen door het lezen van de Bijbel. Maar ik denk dat christenen de Bijbel niet beginnen te lezen om te onderzoeken of God bestaat, maar vanuit de overtuiging dat ze bij Jezus willen horen. Mensen komen ook zelden tot geloof doordat ze ‘uit het niets’ de Bijbel zijn gaan lezen. Veel vaker komen zij tot geloof door ontmoetingen met anderen. Bijbellezen is ingebed in wat God in ons leven doet en hoort bij de navolging van Jezus. Het is ingebed in kerkelijke praktijken en rituelen. Kortom: Bijbel lezen veronderstelt al Gods activiteit, een geloof in God, en deelname aan een geloofsgemeenschap.

Kun je de kernboodschap van je boek beschrijven?

Ik wil een rijker verhaal bieden over Bijbel lezen. De Bijbel heeft een plaats in een groter ‘ecosysteem’ dan alleen de individuele lezer en zijn Bijbel. Voor wij de Bijbel ‘gebruiken, is het God zelf die in ons leven de Bijbel gebruikt om ons te laten delen in Jezus Christus. Er is een gemeenschap van christenen die de Bijbel leest. Deel zijn van het lichaam van Christus en ons begrip van de Bijbel zijn nauw met elkaar verbonden. We delen in Christus dankzij de Bijbel. En omgekeerd: dankzij dat delen in Christus kunnen we beter de Bijbel lezen. Tot geloof komen heeft dus ook te maken met meedoen, deel worden van de geloofsgemeenschap. Dat gaat niet alleen over Bijbel lezen en begrijpen.

Hoe ga je dan om met verschillen in Bijbelinterpretatie? Die zijn er toch juist tussen mensen die vanuit geloof op zoek zijn naar wat de Bijbel betekent voor hun leven als navolger van Jezus?

Mijn boek biedt geen oplossingen voor alle interpretatieverschillen. Ik denk dat het gesprek over hoe je de Bijbel begrijpt ook van alle tijden is. Wel reik ik een houding en richting aan. Het gaat om het ontwikkelen van een christelijk leven dat geleid wordt door de Geest, waarin je gelijkvormigheid aan Christus nastreeft. Dit proces kan ruimte geven om met onopgeloste vragen te leven.

“Het lezen van de Schrift is ingebed in een geloofsgemeenschap, in wat je doet, in praktijken van navolging”

Wat is het nieuwe wat je hebt willen toevoegen met dit boek?

Er is een verbinding tussen hermeneutiek, de Bijbel en deelname in Christus. Niet voor niets heet mijn boek Jesus Christ, hermeneutics, and Scripture. Ik hoop dat mensen onthouden dat het lezen van de Schrift is ingebed in een geloofsgemeenschap, in wat je doet, in praktijken van navolging. Ook persoonlijke Bijbelstudie is deel van dat grotere geheel van de kerk, de christelijke gemeenschap waar je deel van bent en waarmee je Christus navolgt. Waar het christelijk leven sterker wordt, wordt het Bijbel lezen ook weer makkelijker. Ik word blij van missionaire initiatieven, diaconale projecten, conferenties die het geloof versterken en waar mensen elkaar bemoedigen, podcasts die helpen bij het Bijbel lezen, mooie kerkdiensten.

Hoe hoop je dat jouw boek gebruikt gaat worden?

Ik hoop dat het voor de academische wereld een waardevolle bijdrage is aan de theologische hermeneutiek. Ik hoop dat het verband tussen participatie in Christus en het lezen van de Bijbel weer wat meer aandacht krijgt. Daarnaast is het boek relevant voor mensen die geïnteresseerd zijn in een aantal auteurs die ik bespreek: Ingolf Dalferth, Oliver O’Donovan, en enkele neocalvinisten: Schilder, Bavinck, Kuyper; John Owen. Ik ga het boek ook gebruiken in het onderwijs. Tenslotte hoop ik ook dat er predikanten zijn die het boek lezen, die er baat bij hebben, en inzichten kunnen doorgeven.

Naar aanleiding van dit boek organiseert de Theologische Universiteit Utrecht op 20 september de studiedag Begrijpt u wat u leest? Naast Hans Burger reflecteren prof. Maarten Wisse, dr. Marinus de Jong, dr. Martine Oldhoff en prof. Jaap Dekker op het boek. Meer informatie en aanmelding via deze link.

Het boek Jesus Christ, Hermeneutics and Scripture is verkrijgbaar bij Riemer&Walinga Boekverkoopers. U kunt het boek bestellen door een mail met uw adres- en contactgegevens te sturen naar bestel@deboekverkoopers.nl.