Promotie Annemiek de Jonge

Op 1 april 14.30 uur promoveert Annemiek de Jonge in de Nieuwe Kerk:

Als een madeliefje tussen de straatstenen: soteriologische en ecclesiologische opvattingen van practitioners in evangelicale missionaire gemeenschapsvorming.

Missionaire gemeenschapsvorming

Missionaire gemeenschapsvorming krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht in (protestants) Nederland. In de afgelopen twintig jaar is op allerlei plaatsen en manieren onderzoek gedaan naar en gereflecteerd op deze nieuwe vorm van kerk-zijn. Naast veel waardering en bijval heeft men ook kritiek gekregen, die voornamelijk draait om het vermeende gebrek aan aandacht voor theologische vernieuwing van onderop bij missionaire gemeenschapsvorming. Aansluitend bij deze kritiek geeft dit onderzoek een theologisch-missiologische bezinning op de praktijk van missionaire gemeenschapsvorming, door zich te richten op de soteriologie en ecclesiologie van twee evangelicale missionaire gemeenschappen. De studie werpt licht op specifieke vragen en spanningen die spelen rondom de contextuele verwerking van evangelicale missiologie in een seculariserende westerse samenleving.

Het doel van dit boek is allereerst het leveren van een bijdrage aan de (evangelicale) theologische bezinning op missionaire gemeenschapsvorming in het Westen. Dit gebeurt door het beschrijven, interpreteren en evalueren van soteriologische en ecclesiologische opvattingen van practitioners in twee praktijken van missionaire gemeenschapsvorming. Deze praktijken zijn elk gelieerd aan een netwerk voor missionaire gemeenschapsvorming, respectievelijk Nederland zoekt… en Urban Expression.

Practitioners

Uit het onderzoek blijkt dat met name soteriologische beelden en vooronderstellingen aan verandering onderhevig zijn, zeker wanneer men zich toewijdt aan missionair werk in de praktijk. Omdat missionair werk altijd geworteld is in opvattingen over heil en deze opvattingen in de praktijk – meer of minder bewust – de drijvende kracht vormen onder het werk van de practitioners is het, zo concludeert dit onderzoek, belangrijk dat soteriologie, meer dan vaak gebeurt, ter sprake komt. Dit gesprek moet zowel binnen de ‘institutionele theologie’ als tussen de practitioners gevoerd worden. Daarbij is het belangrijk oog te hebben voor de kwetsbare positie van practitioners in een seculiere context. Het proces van veranderende soteriologische opvattingen, is voor veel practitioners een beangstigend proces. Temeer omdat zij vanuit de institutionele soteriologie vaak maar weinig worden ondersteund en toegerust om met veranderende opvattingen om te gaan.

Op basis van dit onderzoek kan gezegd worden dat het voor nieuwe gemeenschappen nodig is dat er een gesprek op gang komt tussen de individuele heilsopvattingen van practitioners en de min of meer formele heilsopvatting die aan het initiatief verbonden lijkt te zijn. Dit gesprek tussen opvattingen van practitioners en meer normatieve discoursen kan concreet op gang gebracht worden via een gezamenlijk proces van sense-making.

Institutionele opvattingen

Uit dit onderzoek komt verder naar voren dat er in de evangelicale missiologie meer aandacht gegeven kan worden aan vragen rondom kerk en kerklidmaatschap in een seculiere wereld. Er blijken veel vragen te zijn rondom de theologische basis van kerklidmaatschap in een seculiere wereld. Institutionele opvattingen die stellen dat de kerk voorsmaak, teken en instrument is van het Koninkrijk, zijn vaak moeilijk praktisch te maken.

Uit het onderzoek blijkt tenslotte dat een theologie van onderop alleen kan ontstaan als institutionele opvattingen steeds weer worden verbonden met het dagelijks leven in een weerbarstige context. Een missionaire gemeenschap die oog heeft voor kleinheid, kwetsbaarheid, pijn en falen heeft een belangrijke basis gevonden voor het scheppen van een eigen lokale theologie.

Ook live te volgen via deze link